Bab 3: Skala dan Jarak

3.1 OBJEKTIF

Dalam unit ini anda akan dapat:

• Memahami jarak antara dua tempat boleh diukur daripada segi jauh, masa dan kos.
• Membezakan jarak mutlak dan jarak relatif.

3.2 MEMAHAMI SKALA

• Skala ialah ukuran yang digunakan dalam peta untuk mewakili ukuran sebenar di permukaan bumi.
• Skala dapat ditunjukkan dalam beberapa cara di atas peta.Satu daripadanya ialah skala lurus atau skala linear.
• Skala lurus ditunjukkan sebagai satu garis yang dibahagikan kepada beberapa bahagian yang sama mengikut unit sukatan tertentu.
• Skala lurus terdiri daripada skala lurus mudah dan skala lurus penuh.
• Contoh rajah skala :

3.3 MENGUKUR DENGAN MENGGUNAKAN SKALA LURUS

1 . Mengukur Jarak Lurus Dengan Menggunakan Pembaris

• Letakkan pembaris di sepanjang jarak lurus (jalan raya) antara dua titik yanghendak diukur. (Misalnya antara Pekan Damai dengan Kampung Baru).
• Perhatikan dan tandakan jarak di antara dua titik pada kayu pembaris tersebut.
• Letakkan kayu pembaris pada skala peta.
• Baca jarak di antara Pekan Damai dengan Kampung Baru.
• Kita akan dapat jarak sebenarnya dalam kilometer.

2. Mengukur Jarak Lurus Dengan Menggunakan Jangka Tolok 

• Letakkan jangka tolok antara dua titik yang hendak diukur.
• Tanpa mengubah kedua-dua kaki jangka tolok, pindahkan jangka tolok keskala lurus.
• Satu daripada mata jangka tolok hendaklah diletakkan pada tanda (0).
• Baca ukuran jarak di skala itu

3. Mengukur Jarak Melengkung Dengan Menggunakan Sejalur Kertas

• Bahagikan jarak melengkung kepada bahagian-bahagian kecil yang lurus.
• Letakkan sisi lurus kertas pada bahagian pertama yang hendak diukur.
• Tandakan bahagian lurus itu di atas kertas dengan menggunakan pensil yangtajam.
• Pusingkan kertas sehingga terletak di bahagian lurus yang kedua danseterusnya.
• Letakkan sisi lurus kertas pada skala lurus dan ukur 

4. Mengukur Jarak Melengkung Dengan Menggunakan Benang

• Letakkan satu hujung benang pada titik permulaan.
• Tandakan kedudukan titik tersebut pada benang.
• Letakkan benang dengan cermat mengikut lengkung garisan hingga ke titik  penghabisan dan tandakannya di atas benang.
• Luruskan benang dan letakkannya di atas skala lurus

3.4 MEMAHAMI JARAK

• Jarak ialah jauh di antara dua tempat. Jarak dapat diukur daripada segi jarak mutlak dan jarak relatif.
• Jarak mutlak ialah jarak tepat dan tidak akan berubah dalam jangka masatertentu dan dinyatakan dalam unit meter atau kilometer.
• Jarak relatif atau bandingan adalah berubah dan boleh diukur daripada segimasa dan kos.
• Jarak sebenar di atas muka bumi boleh dilukis dalam peta dengan menggunakan skala.

Jarak Mutlak 

• Jarak yang diukur dalam meter atau kilometer membolehkan kita mengetahuisama ada sesuatu tempat itu jauh atau dekat dari tempat yang lain.
• Alat yang biasanya digunakan untuk mengukur jarak sebenar ialah pita ukur dan pita roda.
• Misalnya:

Jarak Relatif 

• Jarak juga boleh diukur dari segi masa (dalam jam dan minit) dan kos.
• Pada umumnya, semakin jauh jarak mutlak di antara dua tempat, semakin besar jarak relatifnya (dari segi kos dan masa).
• Contoh: Perjalanan Ke Sekolah

3.5 MENGIRA JARAK MUTLAK DAN JARAK RELATIF

3.6 RUMUSAN